Treinen is fijn?!

Van de afgelopen 7 dagen en nachten brachten we er 5 door in de trein. Toch hebben we genoeg schrijfvoer voor een blog. Of misschien hebben we juist daarom wel genoeg te vertellen.

Met allebei een backpack van ongeveer 10 kilo vertrokken we precies een week geleden naar Berlijn. De treinreis verliep voorspoedig. Datzelfde gold voor de reis per slaaptrein naar Moskou. We deelden een coupé met twee aardige Duitsers die elk jaar naar Wit-Rusland afreizen om de lokale bevolking te ondersteunen met ingezamelde spullen.

De trein was van alle gemakken voorzien. Het bed was schoon, voorzien van beddengoed en sliep goed. Met het handdoekje dat we kregen konden we ons opfrissen bij het toilet. De Duitsers waren blij met de wegwerpsloffen en -tandenborstel die iedereen kreeg, maar wij hebben ze als echte zero wasters afgeslagen. Ook van de wifi besloten we geen gebruik te maken, want af en toe offline zijn is wel zo rustig. Het toilet was niet zo spartaans als verwacht: het had gewoon een wc-bril, was voorzien van wc-papier en werd netjes schoongehouden door het treinpersoneel, dat overigens zo aardig was dat ik (geheel bevooroordeeld, ik geef het toe) vermoed dat het geen Russen maar Wit-Russen waren. De grensovergangen verliepen soepel. De douanebeambte was zelfs zo vriendelijk om onze immigration cards voor ons in te vullen toen wij dat vergeten waren.

Moskou bleek een supermoderne stad. De wegen zijn breed, de gebouwen statig, het openbaar vervoer perfect geregeld en de koffiebarretjes alomvertegenwoordigd. Het metrostelsel is immens, met 17 lijnen, 263 stations en een diepte tot 84 meter onder de grond. Met gemiddeld bijna 7 miljoen passagiers per dag is het het drukste metronetwerk van Europa. Moskou staat bekend om haar stijlvolle metrostations en dit bleek niet gelogen gezien alle kroonluchters, gebeeldhouwde pilaren en muurschilderingen.

Om de stad in korte tijd te leren kennen, boeken we een fietstour van 2,5 uur langs alle highlights. Konden we toch nog fietsen, nu we ons oorspronkelijke plan om eigen fietsen mee te nemen op reis hadden laten varen ;) Onze lokale gids Yuri leidde ons in sneltreinvaart langs kerken, parken en winkelstraten. Vooraf had hij ons gewaarschuwd dat het koud zou zijn. We hadden zijn advies gelukkig opgevolgd want door een guur windje bleek de gevoelstemperatuur rond het vriespunt te liggen.

Het Rode Plein in Moskou vonden we indrukwekkend. Vanwege de omvang en vanwege de gebouwen die het plein aan vier kanten omringen. Aan de zuidkant bevindt zich hét icoon van Moskou, de Saint Basil Church, oftewel de rode kathedraal met de gekleurde torentjes. Aan de westkant het Kremlin, waar de regering zetelt, evenals het mausoleum waar Lenin ligt opgebaard. Aan de noordzijde een hoge, rode poort die toegang verschaft tot het plein. En tenslotte aan de oostzijde het statige warenhuis GUM. Een soort Bijenkorf maar dan stukken groter en mooier. Terwijl we op het plein stonden vloog er een helicopter over die landde in het Kremlin. Wellicht dat Putin daar in zat?!

Na twee dagen Moskou stapten we op de trein naar Irkutsk. We hadden voor dit deel van de reis gekozen voor de 3e klasse omdat we hadden gehoord dat dit de leukste manier was om je te mengen onder de lokale bevolking. In tegenstelling tot de 1e klasse (afgesloten tweepersoonscoupés) en 2e klasse (afgesloten vierpersoonscoupés) is de 3e klasse namelijk een grote open wagon. Nadat we de reis hadden geboekt hoorden we echter ook dat deze klasse niet echt een feest is voor de zintuigen... Beide verhalen bleken waar.

Onze wagon bood plaats aan 52 passagiers en was opgedeeld in 9 stukken. Telkens 2 stapelbedden haaks op de lengte van de trein, dan het gangpad in de lengte van de trein en nog een stapelbed in de lengte van de trein. Het middelste deel van dit onderste stapelbed kon op ingenieuze wijze omhoog worden getild zodat het een tafel werd, met aan beide zijden een zitje. Efficiënt ruimtegebruik dus.

Op 3 Zwitserse backpackers na waren er alleen maar Russische passagiers in de trein. Onze wisselende overburen waren dan ook telkens Russen. Wat zij gemeen hadden was dat het mannen waren die weinig tot geen Engels spraken, een fysiek beroep uitoefenden (lasser, timmerman, brandweerman), vrouw en kinderen hadden en op duizenden kilometers afstand van hun woonplaats werkten. Twee van de mannen waren op weg naar huis voor een break van twee weken; twee anderen waren juist weer op weg terug naar werk. Hoe representatief deze mensen zijn voor de gemiddelde Rus weten we natuurlijk niet, maar wellicht verklaart dit waarom er zoveel meer mannen dan vrouwen in de trein zaten. We communiceerden met de mannen via handen en voeten en met behulp van Google Translate. De Russen bleken niet zo stug als ze op het eerste gezicht lijken, zolang je je maar voor hen openstelt.

Wat betreft die zintuiglijke ervaringen: die waren er zeker. Rond etenstijd vulde de wagon zich met de geur van instant noodles, omdat er alleen heet water voor nodig is om het klaar te maken. Een enkele Rus rook niet helemaal fris. Dat gold ook voor het toilet, ondanks dat het twee keer per dag uitgebreid werd schoongemaakt. Ondanks de twee geüniformeerde politieagentes die de hele reis de trein patrouilleerden, werd er volop gerookt in de wc en het stuk tussen de wagons. Veel Russen kennen het concept 'oortjes' niet, waardoor hun medepassagiers konden meegenieten van hun film of muziek. 's Nachts werden we uit onze slaap gehouden door onze snurkende buurman. Het licht werd 's nachts gedimd, maar ging niet helemaal uit. De temperatuur in de wagon liep soms op tot 27 graden, terwijl het buiten op sommige plekken daalde tot -6 graden. Was dit allemaal storend? Zeker niet, want het was niet te extreem en het hoorde bij de local experience :)

Bij elke lange stop van de trein snelden de Russen de trein uit om op het perron aan hun rookverslaving te werken. Ook wij stapten dan uit, om even de benen te strekken en, voor zover dat mogelijk was in de rookwalmen, een frisse neus te halen. De conducteurs van de trein sloegen met een schep het ijs onder de trein vandaan. Een tankwagen reed over het perron om benzine aan te vullen. Bij de kiosken op de perrons kon je noodles, snacks en drinken kopen. Op het station in Omsk kocht Bouke een gerookt visje die hij met veel plezier oppeuzelde.

Naast het ijsvrij maken van de trein hadden de twee conducteurs per wagon als taak om tickets te controleren, de bezetting van de wagon te beheren, de wc schoon te maken, de vloer te dweilen en de passagiers te wekken die 's nachts bij hun aankomststation aankwamen.

Wat betreft de bezetting van de plekken: dat bleek soms nog best een gedoe. Volgens onze treintickets zaten wij in wagon 5, maar deze bleek niet te bestaan waardoor wij werden overgeplaats naar wagon 10. Terwijl we ons aan het installeren waren, stapten er twee dames de trein in die, waarschijnlijk geheel terecht, beweerden dat wij op hun plek zaten. De conducteur verwees hen naar een andere plek in de wagon waardoor wij rustig konden blijven zitten. Op de laatste dag van de reis zat er na een tussenstop ineens een andere passagier op onze plek. Dit keer hadden we geen geluk: de dame mocht blijven zitten en Bouke werd naar de andere kant van de wagon verwezen. Niet onoverkomelijk natuurlijk, maar wel jammer dat we niet meer bij elkaar zaten én dat de conducteur dit niet even van tevoren had aangekondigd.

We hebben ons tijdens de treinreis geen moment verveeld. Zoals Bouke op de tweede dag zei: 'Ik wilde van alles doen vandaag, maar het is er niet allemaal van gekomen'. Een greep uit onze bezigheden: we hebben gelezen, geschreven, sudoku's gemaakt, gemediteerd, een praatje gemaakt met de Russen, lesjes Chinees gedaan, gegeten, gekaart met de Zwitsers, middagdutjes gedaan en naar de voorbijrazende bossen en dorpjes gestaard. Het was best rustgevend, de reis. Het gaf ook een gevoel van vrijheid om op een doordeweekse dag in een trein in Rusland te zitten terwijl je normaal gesproken 'gewoon' aan het werk bent. En dan te bedenken dat we ook volgende week en volgende maand en het komende half jaar niet hoeven te werken! Wat een luxe.

Goed. 80 uur, 31 tussenstops en 5 tijdzones verder na vertrek uit Moskou kwamen we vanochtend vroeg aan in Irkutsk, waar we meteen de tram en bus hebben gepakt naar het dorpje Listvyanka aan het Baikalmeer. We moesten anderhalf uur wachten tot we onze kamer in konden, maar nu kunnen we dan eindelijk douchen, schone kleren aantrekken en genieten van een eigen kamer. Want na zo lang treinen waren we daar, hoe leuk de reis ook was, wel aan toe.

Liefs, Iris & Bouke